NIEUWSBLAD Jtond Smf-J\Cicölaas Onschuldig veroordeeld TWEEDE BLAD Een kou, een griep KERSTPAKKETTEN DUITSLAND voor DONDERDAG 24 NOVEMBER 1949 No. 6723 voor het Land v. Heusden en Altena, de Langstraat en Bommelerwaard ...„En overal lokken de lich tende winkels. Verleidelijk liggen de schatten gereed Het „kind" heeft geen ogen genoeg om te kijken, Als Sint dat eens bracht... of dat daar... ja, wie weet..." De zaken zijn thans druk in de weer hun St.-Nicolaasétalages in te richten. Velen zijn hiermee reeds klaar gekomen. Er is weieens "beweerd, dat het feest van St. Nicolaas ons vóór alles aanspoort tot weldoen, Immers, vreugde brengt het in kinderharten en een blijde glimlach tovert het op de strakke gezichten der minder-be- deelden. Met deze uitspraak kunnen wij het volkomen eens zijn. Nog op vergevorderde leeftijd roept dit feest vaak de prettigste herinne ringen op aan de jeugd. Nu, meer dan enig andere heilige is die van My ra p'o pulair geworden. Volksgebruiken. In de volksoverleveringen, de volksgebruiken, de volks- en kinder liedjes treft ons steeds weer een kiem van de Oud-Germaanse wereld beschouwing. Toen zendelingen trachtten in on ze landen en elders de vaan van het Evangelie te planten, werd de Ger maanse ritus uiterlijk wel veranderd, doch innerlijk bleef menige Ger maan verering koes leren voor de machtigste zijner goden: Wodan en de geweldenaar Donar. En in de schaduw der Christelijke kerken, die de „bekeerde" Germaan bezocht, ont stak deze meermalen nog een offer voor zijn oud-heidense afgod en luis terde hij met ontzag in het liart naar de orakeltaal der priesters. Zo moest de zendeling ook nog bij de gekerstende Germaan stap voor slap trachten te winnen het terrein van diens oude heidense misbruiken. Om de nieuwe leer meer attractief te maken, werden in wezen, heidense volksgebruiken gekerstendde ge bruiken moesten nu dienstbaar wor den aan de nieuwe religie. In de plaats der heidense goden kwamen heiligen en martelaars. Met wijs be leid en grote omzichtigheid wterd b.v. het Wodansfeest vervangen door het Sinterklaasfeest. Wonderlijk is, dat dit feit wordt doorflitst door een bang-makendc noot; ketengerammel, enz., die zo moeilijk valt te rijmen met de rol van de gulle bisschop. Is het hoofd van de goede heilige dan niet altijd met een lieflijk aure ool omgeven geweest en heeft St. Ni colaas niet de eeuwen door gegolden als de kindervriend? Vanwaar dan dat bullebakkig gedoe, dat de angst in kinderharten jaagt? Of heeft de weinig erotische volks fantasie hopeloos de diverse feiten uit het leven van Sint-Nicolaas door een gehaspeld? Wie was St.-Nicolaas? St. Nicolaas leefde onder de re gering van keizer Constantijn de Grote te Myra in Klein-Azië, tegen over het eiland Rhodes. Het beroem de concilie van Nicaca heeft hij bij gewoond, doch nog in hetzelfde jaar (325) overleed hij. Anderen echter menen, dat zijn sterfjaar 342 was. Tal van wonderen en mirakelen, meest betrekking hebbend op kinde ren, worden hem toegeschreven, waardoor hij als kindervriend be kend werd Tientallen kerken werden aan hem gewijd, als te Doniawerstal (Fries land), Middelburg, Dordrecht, Kam pen, Amsterdam, Utrecht, Weesp, Stavoren, Heino, Genemuiden, Kuin- re, enz. Daar het Sinterklaasfeest een bij uitstek Hollands feest is, wilden de Nederlanders dit ook in Noord- Amerika invoeren, doch het „Merry Christmas" nam hier de plaats van voormeld feest in. Kinderbisschoppen. Hierboven zeiden we reeds, dat de kerk de feesten ter ere der hei dense goden had gekerstend, wat niet wegnam, dat het dolle vreugde bedrijven op de heidense feestdag zich ook op de christelijke feestda gen openbaarde en er dan vaste bui tensporigheden plaats grepen. In zekere zin kunnen we daartoe ook het kiezen van de kinderbisschop re kenen, wat al voorkwam in het jaar 1360. Toen koos men uit de koorkna pen reeds een „bisschop", die gel delijke steun "kreeg voor gemaakte onkosten. De knapten zelf werden op lekkernijen onthaald. Te Utrecht deelde men, na het ce lebreren dei' Mis, 200 wittebroden uit aan de armsten der bevolking. Elke koorknaap kreeg een paar nieuwe schoenen. Het kiezen van de kinderbisschop had in Zwitserland in 1797 voor het laatst plaats, want in dit jaar werd het afgeschaft. Het was daar n.li gewoonte, dat elke 6e December een schooljongen als bisschop werd ge kleed, die daarna in een processie naar de kerk trok, om de Mis bij te wonen en vervolgens inkopen ging doen op de kermis. Vooraan in de stoet liep een kapelaan, vlak achter „bisschop" een nar. Als Kanunniken verklede personen volgden, terwijl een militair cordon bescherming verleende. Toen de „processie" zich op de kermis aan afpersing ging schuldig maken, werd de gehele ceremonie op Overheidsbevel afgeschaft. De Franse kinderbisschop had de naam van „Pape Colas". Deze trok zegenend rond en ontving op zijn tocht koek en beschuit. In Engeland ontving een kinder bisschop in 1299 van de Engelse koning de vererende opdracht voor hem de Vesper te bedienen, waarop de vorst de kleine bisschop met een prachtig geschenk beloonde. Hier verdween dit gebruik onder koningin Elisabeth. Wodan en Sint-Nicolaas. Wodan werd vooral in Friesland zeer vereerd. Hij bestuurde wind en storm en was daarom de schutspa troon der zeelieden. Handelsplaatseri wijdden tempels aan hem. Vooral in December trok de mach tige gód rond met Eckart, overal zegen brengend op veld en akker, in hut en stal. koorts en pijnen, drijft U uit door de kracht der genezing van SANAPIRIN Buisje 25 tabl. 40 ct; 50 tabl. 75 ct. Rijdt in 3.e kinderfantasie nu nog niet "Sint-Nicolaas over de daken met zijn knecht Ruprecht, alias thans: Zwarte Piet? Ook Donar werd door de landman vereerd, om zijn vruchtbaarheid- schenkende gaven. Op de dag aan deze god gewijd trokken eertijds op het eiland Use- dOm drie personen rond: De eerste had zich uitgedost met erwtenstro en was door zijn vermomming on herkenbaar. In zijn hand droeg hij een roede, terwijl hij tevens een zak met as meevoerde. De tweede reed op een schimmel (reminisescen tie aan Wodans paard, Sleipnir), en de derde had een „klapperstok" bij zich: lat met houten kop, over spannen door een bokkehuid. Door middel van een touw kon de drager de kaken laten klappen, vandaar de naam Alle kinderen, die hun gebed niet kenden, kregen er een por mee. De bok was meer „vruchtbaar- hcidssymbool", evenals de noten, die aan Donar waren gewijd. Is het thans nóg geen gewoonte deze „erotische symbolen" op Sinterklaasavond on der de jeugd rond te strooien, al zal waarschijnlijk niemand meer in de pepernoot van rieden nog een herin nering aan het oude symbool der Germanen vermoeden. Donar, de god van donder en blik- sum, werd afgemaald met rossig haar en rode haard en omgeven door een ruige mantel. Sint-Nicolaas draagt nog leen vuurrode mantel. Ongehuwden werden eertijds op Sinterklaasdag vereerd met taai-taai vrijers en vrijsters. Welnu, de Ger maanse god Fro, de liefde- en ge in kverspreidende macht, werd vroe ger intens gesmeekt door de onge huwden om een verloofde. Fro's wagen werd in het luchtruim voortgetrokken door een everzwijn Het Landelijk Interkerkelijk Bureau voor Noodvoorziening heeft de beschikking gekregen over uitvoervergunningen voor Kerstpakketten f5,— voor Duitsland. Formulieren aan te vragen per briefkaart bij: I.K.B. afd. Pakketten, Carnegielaan 9, Den Haag^ met gouden borstels, die alom licht uitstraalden. Vandaar, dat vroeger de bakkers op Sinterklaasdag „var kens" bakten. Te Franeker zag men op het Vliet op Sinterklaasdag Sinlerklaasmannen die op onzinnige wijze toegetakeld waren en met hels kabaal de streek rondtrokken en overal baldadige stre ken uithaalden. Het herinnert aan de oud-heidense luidruchtigheid op hun feestdagen. Het Sinterklaasfeest, tot ons ge komen uit het grijze verleden, vieren we thans nog met grote vreugde, ontdaan van het buitennissige enbui- tensproige, dat liet feest van de hei lige in vroeger eeuw kenmerkte. 3te VERANTWOORDING VOOR I)E BAZAR TEN BATE VAN I)E RESTAURATIE NED. IIERV. KLEUTERSCHOOL TE HEUS DEN, 'te houden 23, 24, 25 en 26 Nov. '49. GIFTEN IN NATURA: Fa. C. N. 12 p,. handbeschermers fa. L. J. V., 3 dozen post; fa. H. v. B. 1 fietsbel, 1 pannetje, keukenge- rief; P. S., 1 overgooier, 3 pannelap pen; T. v. T., 4 paard jes, 1 over- Ons Feuilleton 4') „Komaan, ik zal het je vertellen. „Geerens en ik waren vroeger in dezelfde betrekking," zei Jakob, „met dit ondierscheid dat hij vertrouwd klerk was, met een hoog salaris, terwijl mijn beperkt inkomen onge- ëvenredigd was voor mijn verkwis tende levenswijze. Ha, ha dat zijn hoogdravende woordjen van je lui! Nu, ik geraakte tfen slotte in een lojestand die het noodzakelijk voor mij maakte, hier of daar aan geld te komen; ik sufte daar eens over na, en de slotsom daarvan was dat ik een wissel namaakte op de bankiers van ons huis, en Dirk iemand belastte 0111 het be drag te innen. Korten tijd daarna luisterde ik, op 'tkantoor, een ge sprek tussen twee heren der ifirnia af, en bemerkte dat zij hun verlies ontdekt hadden, en als een don- derbui op 011s allen neer izouden komen. Toen zakte ik in,mijn schoe nen, en zou, zonder mijn ivriend Dirk, op eens de moed verloren hebben." „Ja," viel de laatste in, „ik ont moette hem toen juist, en hij was verstandig genoeg om in te zien dat vluchten hetzelfde was als zijn schuld bekennen, en dat de politie beambten en de telefoon hem zeker zouden inpakken; dus stelden wij door de aandrang .van 't ogenblik een plan te zamen, en een uur la ter, trad ik 't handelshuis binnen, voorgevende een handelaar uit een stad te zijn, waar Geerens sedert kort zaken voor |de firma gedaan bad, en begon de goederen flink na te zien, alsof ik plan had grote aan kopen te doen. „Ge hebt hier flin ke lui tot klerken, de jonge Geerens is ten minste een fraai exemplaar," zei ik onverschillig tot mijnheer Moor, de oudste der firma, die mij overal rondbracht. Ik had 't ogen blik goed gekozen, want we waren juist in een afgelegen hoek van de winkel, op grote afstand van alle luisteraars. Dat maakte effect, hoor. Hij keek me aan alsof hij een elec- trische schok kreeg." Ge vergist u zeker in de persoon, mijnheer," zei hij, „hij is onze eerste bediende, en een vlijtiger, meer vertrouwd per soon dan hij, zal men moeilijk vin den," „nu, 'tis een sluwe heer,"' antwoordde ik, „want ik heb hem te dikwerf gezien, wanneer hij als reiziger voor u in onze stad kwam, om mij te vergis,sen. Komaan, toen hij er de laatste keer wa,s, drie da gen geleden, was hij al heel jolig, en kwisliger met zijn geld dan ooit, want de oude man was gestorven, zei hij, en liet hem een aardig erfe nisje? Dit bracht hein aan 't wanke len, en gedurende enige ogenblikken zei hij niets, terwijl ik voortging met de goederen te bekijken. En toen hij weder sprak, bracht ik he|m ver der op 't spoor, en. hij volgde dat opperbest, en spoedig daarop maak te ik mij uit de voeten want we schenen hel met de handel maar niet accoord te 'kunnen worden." Een uitbarsting van lachen van de overige vier volgde op deze laat ste mededeling, en daarop viel Jakob in: „Nou Dirk, ik zal 'toverige ver tellen," zei hij. En zich tot de an deren. wendende, ging hij voort: „Ge moet weten dat ik, in die tussentijd vernemende dat de politie hem op 't spoor was, een bankje van twee hon derd gulden, henevens een paar blan co wissels en twee die ingevuld wa ren, waarvan de een een nagemaakt bandschrift was van de wissel die men aan de «bank gepresenteerd had, in een van Geeren's zakken had ge stopt, want ik woonde in 't zelfde huis met hem. ,En 'tgeluk wilde dal ze hem juist snapten toen hij die papieren vond, en natuurlijk was zijn voorkomen alléén .voldoende om zijn schuld te bevestigen. „Ha, ha" en hij vulde zijn glas opnieulw „dat was de slimste streek die jij en ik ooit hebben uitgehaald, Dirk". „.Drommels," zei James plotseling opstaande, „dat prikkelt je pm ie mand zo Le horen praten en ik denk er juist aan dat ik die twee kerels, hedennacht hier zou kunnen krijgen, van wie ik jelui gesproken heb." „Wanneer je ons een vette buit brengt, geef ik het tractement van een hele maand," zei Jakob opge wekt; want hoog spel is in de laatste tijd drommels zeldzaam geweest." James zei: ik 'zal een goede buit meebrengen, binnen twee uur ben ik terug. En kort daarop trad de man, die niemand 'anders was dan een politiebeambte, liet politiebureau binnen. „Wiel, Maarssen, hoe gaat het?" vroeg de commissaris. „Ik heb hun vertrouwen weten te winnen^ Een slechter soort van schelmen heeft de maatschappij nooit voortgebracht. De beide schurken hebben onder invloed van drank hun geheimen aan mij geopenbaard, en kwam vast te staan, dat Eduard Geerens het slachtoffer geworden was. Enige uren later zat de bende in de gevangenis. De volgende dag stond in de kranten een verslag der zaak en gaven een uitvoerig relaas van de bekentenissen ten opzichte van de arme Eduard gedaan, en slo ten met de volgende zinsnede: „Er zal waarschijnlijk enige Tijd verlo pen alvorens de heer Geerens de gelukkige ontknoping vernemen zal, wijl hij zich onder de passagiers van een naar Indonesië vertrekkende boot bevond.." Toen het oog van mijnheer v. il. Berg op dit artikel viel, klopte zijn hart want hij had tot de strengste behoord om Eduard le veroordelen. En twee weken later, toen Geertrui's ijlende koorts geweken was, was het haar vaders stem, die in haar oor de blijde tijding fluisterde welke die schaduwen des doods vverdreef 'die om 'hare sponde zweefden. Hij had Eduard getelegrafeerd, wijl hij wist dat het schip, na IJmuiden verlaten te hebben, nog Engeland zou aan doen, en Eduard werd dus elk' ogenblik verwacht. Maanden waren er verlopen en een grote menigte had zich ter kerk begeven om getuige te zijn, van Edu ard en Geertrui's huwelijksplechtig heid. Toen zij de trouwzaal verlie ten, werden zij door de menigte hartelijk begroet, want een ieder was door hunne zware beproevingen ge troffen geworden, en had zich in hun huidig geluk verheugd. Toen zij aan de deur van mijnheer van den Berg's huis uitstapten, sdond daar een vreemd persoon in 't hel der zonlicht. Het was de oude Jaap, die netjes in een zwart pak gestoken, lien met een van vreugde schitterend gelaat naderde. „Ik hoorde eerst vandaag dat ge teruggekomen waart", zei hij. Edu- ard's uitgestoken hand grijpende, „en ik heb vijf uur gewandeld om u te zien. Gij ziet nu, dat ik gelijk hadj hé! Ge zijt van uwe ongelukken bevrijd, en 'tis nu schoner dan ooit. En ik heb gedaan wat ik u be loofde. Ik heb een baantje te Zeist gekregen, waar ik meer verdien dan ik nodig heb. EIND E. behorende bij het 6000 EIEREN IN EEN UUR. Op de agrarische jaarbeurs te Frankfort a. d. Main (Duitsland) was deze eier-sorteermachine te zien. Zij controleert, weegt, stempelt en telt 6000 eieren per uur. Deze machine wordt in den handel gebracht door een Düsseldorfse firma en kost maar 1250 dollars, dat is bijna f4000.— ¥do<w**r zeg Ui v YO&, -4r m •én v»n ótze nyjnè miiïjté htotóénn gmkan 20 htbl gif ffSj gEÖiö»

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Nieuwsblad het land van Heusden en Altena de Langstraat en de Bommelerwaard | 1949 | | pagina 5