NIEUWSBLAD
Jtond Smf-J\Cicölaas
Onschuldig
veroordeeld
TWEEDE BLAD
Een kou, een griep
KERSTPAKKETTEN
DUITSLAND
voor
DONDERDAG 24 NOVEMBER 1949
No. 6723
voor het Land v. Heusden en Altena, de Langstraat en Bommelerwaard
...„En overal lokken de lich
tende winkels. Verleidelijk
liggen de schatten gereed Het
„kind" heeft geen ogen genoeg
om te kijken, Als Sint dat
eens bracht... of dat daar... ja,
wie weet..."
De zaken zijn thans druk in de
weer hun St.-Nicolaasétalages in te
richten. Velen zijn hiermee reeds
klaar gekomen.
Er is weieens "beweerd, dat het
feest van St. Nicolaas ons vóór alles
aanspoort tot weldoen, Immers,
vreugde brengt het in kinderharten
en een blijde glimlach tovert het op
de strakke gezichten der minder-be-
deelden. Met deze uitspraak kunnen
wij het volkomen eens zijn.
Nog op vergevorderde leeftijd roept
dit feest vaak de prettigste herinne
ringen op aan de jeugd. Nu, meer
dan enig andere heilige is die van
My ra p'o pulair geworden.
Volksgebruiken.
In de volksoverleveringen, de
volksgebruiken, de volks- en kinder
liedjes treft ons steeds weer een
kiem van de Oud-Germaanse wereld
beschouwing.
Toen zendelingen trachtten in on
ze landen en elders de vaan van het
Evangelie te planten, werd de Ger
maanse ritus uiterlijk wel veranderd,
doch innerlijk bleef menige Ger
maan verering koes leren voor de
machtigste zijner goden: Wodan en
de geweldenaar Donar. En in de
schaduw der Christelijke kerken, die
de „bekeerde" Germaan bezocht, ont
stak deze meermalen nog een offer
voor zijn oud-heidense afgod en luis
terde hij met ontzag in het liart
naar de orakeltaal der priesters.
Zo moest de zendeling ook nog bij
de gekerstende Germaan stap voor
slap trachten te winnen het terrein
van diens oude heidense misbruiken.
Om de nieuwe leer meer attractief
te maken, werden in wezen, heidense
volksgebruiken gekerstendde ge
bruiken moesten nu dienstbaar wor
den aan de nieuwe religie. In de
plaats der heidense goden kwamen
heiligen en martelaars. Met wijs be
leid en grote omzichtigheid wterd
b.v. het Wodansfeest vervangen door
het Sinterklaasfeest.
Wonderlijk is, dat dit feit wordt
doorflitst door een bang-makendc
noot; ketengerammel, enz., die zo
moeilijk valt te rijmen met de rol
van de gulle bisschop.
Is het hoofd van de goede heilige
dan niet altijd met een lieflijk aure
ool omgeven geweest en heeft St. Ni
colaas niet de eeuwen door gegolden
als de kindervriend? Vanwaar dan
dat bullebakkig gedoe, dat de angst
in kinderharten jaagt?
Of heeft de weinig erotische volks
fantasie hopeloos de diverse feiten
uit het leven van Sint-Nicolaas door
een gehaspeld?
Wie was St.-Nicolaas?
St. Nicolaas leefde onder de re
gering van keizer Constantijn de
Grote te Myra in Klein-Azië, tegen
over het eiland Rhodes. Het beroem
de concilie van Nicaca heeft hij bij
gewoond, doch nog in hetzelfde jaar
(325) overleed hij. Anderen echter
menen, dat zijn sterfjaar 342 was.
Tal van wonderen en mirakelen,
meest betrekking hebbend op kinde
ren, worden hem toegeschreven,
waardoor hij als kindervriend be
kend werd
Tientallen kerken werden aan hem
gewijd, als te Doniawerstal (Fries
land), Middelburg, Dordrecht, Kam
pen, Amsterdam, Utrecht, Weesp,
Stavoren, Heino, Genemuiden, Kuin-
re, enz.
Daar het Sinterklaasfeest een bij
uitstek Hollands feest is, wilden de
Nederlanders dit ook in Noord-
Amerika invoeren, doch het „Merry
Christmas" nam hier de plaats van
voormeld feest in.
Kinderbisschoppen.
Hierboven zeiden we reeds, dat
de kerk de feesten ter ere der hei
dense goden had gekerstend, wat
niet wegnam, dat het dolle vreugde
bedrijven op de heidense feestdag
zich ook op de christelijke feestda
gen openbaarde en er dan vaste bui
tensporigheden plaats grepen. In
zekere zin kunnen we daartoe ook
het kiezen van de kinderbisschop re
kenen, wat al voorkwam in het jaar
1360. Toen koos men uit de koorkna
pen reeds een „bisschop", die gel
delijke steun "kreeg voor gemaakte
onkosten. De knapten zelf werden
op lekkernijen onthaald.
Te Utrecht deelde men, na het ce
lebreren dei' Mis, 200 wittebroden uit
aan de armsten der bevolking.
Elke koorknaap kreeg een paar
nieuwe schoenen.
Het kiezen van de kinderbisschop
had in Zwitserland in 1797 voor het
laatst plaats, want in dit jaar werd
het afgeschaft. Het was daar n.li
gewoonte, dat elke 6e December een
schooljongen als bisschop werd ge
kleed, die daarna in een processie
naar de kerk trok, om de Mis bij te
wonen en vervolgens inkopen ging
doen op de kermis. Vooraan in de
stoet liep een kapelaan, vlak achter
„bisschop" een nar. Als Kanunniken
verklede personen volgden, terwijl
een militair cordon bescherming
verleende.
Toen de „processie" zich op de
kermis aan afpersing ging schuldig
maken, werd de gehele ceremonie
op Overheidsbevel afgeschaft.
De Franse kinderbisschop had de
naam van „Pape Colas". Deze trok
zegenend rond en ontving op zijn
tocht koek en beschuit.
In Engeland ontving een kinder
bisschop in 1299 van de Engelse
koning de vererende opdracht voor
hem de Vesper te bedienen, waarop
de vorst de kleine bisschop met
een prachtig geschenk beloonde.
Hier verdween dit gebruik onder
koningin Elisabeth.
Wodan en Sint-Nicolaas.
Wodan werd vooral in Friesland
zeer vereerd. Hij bestuurde wind en
storm en was daarom de schutspa
troon der zeelieden. Handelsplaatseri
wijdden tempels aan hem.
Vooral in December trok de mach
tige gód rond met Eckart, overal
zegen brengend op veld en akker, in
hut en stal.
koorts en pijnen, drijft U uit door de
kracht der genezing van SANAPIRIN
Buisje 25 tabl. 40 ct; 50 tabl. 75 ct.
Rijdt in 3.e kinderfantasie nu nog
niet "Sint-Nicolaas over de daken
met zijn knecht Ruprecht, alias
thans: Zwarte Piet?
Ook Donar werd door de landman
vereerd, om zijn vruchtbaarheid-
schenkende gaven.
Op de dag aan deze god gewijd
trokken eertijds op het eiland Use-
dOm drie personen rond: De eerste
had zich uitgedost met erwtenstro
en was door zijn vermomming on
herkenbaar. In zijn hand droeg hij
een roede, terwijl hij tevens een
zak met as meevoerde. De tweede
reed op een schimmel (reminisescen
tie aan Wodans paard, Sleipnir),
en de derde had een „klapperstok"
bij zich: lat met houten kop, over
spannen door een bokkehuid. Door
middel van een touw kon de drager
de kaken laten klappen, vandaar de
naam
Alle kinderen, die hun gebed niet
kenden, kregen er een por mee.
De bok was meer „vruchtbaar-
hcidssymbool", evenals de noten, die
aan Donar waren gewijd. Is het thans
nóg geen gewoonte deze „erotische
symbolen" op Sinterklaasavond on
der de jeugd rond te strooien, al zal
waarschijnlijk niemand meer in de
pepernoot van rieden nog een herin
nering aan het oude symbool der
Germanen vermoeden.
Donar, de god van donder en blik-
sum, werd afgemaald met rossig haar
en rode haard en omgeven door een
ruige mantel. Sint-Nicolaas draagt
nog leen vuurrode mantel.
Ongehuwden werden eertijds op
Sinterklaasdag vereerd met taai-taai
vrijers en vrijsters. Welnu, de Ger
maanse god Fro, de liefde- en ge
in kverspreidende macht, werd vroe
ger intens gesmeekt door de onge
huwden om een verloofde.
Fro's wagen werd in het luchtruim
voortgetrokken door een everzwijn
Het Landelijk Interkerkelijk
Bureau voor Noodvoorziening
heeft de beschikking gekregen
over uitvoervergunningen voor
Kerstpakketten f5,— voor
Duitsland.
Formulieren aan te vragen per
briefkaart bij:
I.K.B. afd. Pakketten,
Carnegielaan 9, Den Haag^
met gouden borstels, die alom licht
uitstraalden. Vandaar, dat vroeger
de bakkers op Sinterklaasdag „var
kens" bakten.
Te Franeker zag men op het Vliet
op Sinterklaasdag Sinlerklaasmannen
die op onzinnige wijze toegetakeld
waren en met hels kabaal de streek
rondtrokken en overal baldadige stre
ken uithaalden. Het herinnert aan
de oud-heidense luidruchtigheid op
hun feestdagen.
Het Sinterklaasfeest, tot ons ge
komen uit het grijze verleden, vieren
we thans nog met grote vreugde,
ontdaan van het buitennissige enbui-
tensproige, dat liet feest van de hei
lige in vroeger eeuw kenmerkte.
3te VERANTWOORDING VOOR I)E
BAZAR TEN BATE VAN I)E
RESTAURATIE NED. IIERV.
KLEUTERSCHOOL TE HEUS
DEN,
'te houden 23, 24, 25 en 26 Nov. '49.
GIFTEN IN NATURA:
Fa. C. N. 12 p,. handbeschermers
fa. L. J. V., 3 dozen post; fa. H. v.
B. 1 fietsbel, 1 pannetje, keukenge-
rief; P. S., 1 overgooier, 3 pannelap
pen; T. v. T., 4 paard jes, 1 over-
Ons Feuilleton
4')
„Komaan, ik zal het je vertellen.
„Geerens en ik waren vroeger in
dezelfde betrekking," zei Jakob, „met
dit ondierscheid dat hij vertrouwd
klerk was, met een hoog salaris,
terwijl mijn beperkt inkomen onge-
ëvenredigd was voor mijn verkwis
tende levenswijze. Ha, ha dat
zijn hoogdravende woordjen van je
lui! Nu, ik geraakte tfen slotte in
een lojestand die het noodzakelijk
voor mij maakte, hier of daar aan
geld te komen; ik sufte daar eens
over na, en de slotsom daarvan
was dat ik een wissel namaakte
op de bankiers van ons huis, en
Dirk iemand belastte 0111 het be
drag te innen. Korten tijd daarna
luisterde ik, op 'tkantoor, een ge
sprek tussen twee heren der ifirnia
af, en bemerkte dat zij hun verlies
ontdekt hadden, en als een don-
derbui op 011s allen neer izouden
komen. Toen zakte ik in,mijn schoe
nen, en zou, zonder mijn ivriend
Dirk, op eens de moed verloren
hebben."
„Ja," viel de laatste in, „ik ont
moette hem toen juist, en hij was
verstandig genoeg om in te zien
dat vluchten hetzelfde was als zijn
schuld bekennen, en dat de politie
beambten en de telefoon hem zeker
zouden inpakken; dus stelden wij
door de aandrang .van 't ogenblik
een plan te zamen, en een uur la
ter, trad ik 't handelshuis binnen,
voorgevende een handelaar uit een
stad te zijn, waar Geerens sedert
kort zaken voor |de firma gedaan bad,
en begon de goederen flink na te
zien, alsof ik plan had grote aan
kopen te doen. „Ge hebt hier flin
ke lui tot klerken, de jonge Geerens
is ten minste een fraai exemplaar,"
zei ik onverschillig tot mijnheer
Moor, de oudste der firma, die mij
overal rondbracht. Ik had 't ogen
blik goed gekozen, want we waren
juist in een afgelegen hoek van de
winkel, op grote afstand van alle
luisteraars. Dat maakte effect, hoor.
Hij keek me aan alsof hij een elec-
trische schok kreeg." Ge vergist u
zeker in de persoon, mijnheer," zei
hij, „hij is onze eerste bediende, en
een vlijtiger, meer vertrouwd per
soon dan hij, zal men moeilijk vin
den," „nu, 'tis een sluwe heer,"'
antwoordde ik, „want ik heb hem
te dikwerf gezien, wanneer hij als
reiziger voor u in onze stad kwam,
om mij te vergis,sen. Komaan, toen
hij er de laatste keer wa,s, drie da
gen geleden, was hij al heel jolig,
en kwisliger met zijn geld dan ooit,
want de oude man was gestorven,
zei hij, en liet hem een aardig erfe
nisje? Dit bracht hein aan 't wanke
len, en gedurende enige ogenblikken
zei hij niets, terwijl ik voortging met
de goederen te bekijken. En toen hij
weder sprak, bracht ik he|m ver
der op 't spoor, en. hij volgde dat
opperbest, en spoedig daarop maak
te ik mij uit de voeten want we
schenen hel met de handel maar
niet accoord te 'kunnen worden."
Een uitbarsting van lachen van
de overige vier volgde op deze laat
ste mededeling, en daarop viel Jakob
in: „Nou Dirk, ik zal 'toverige ver
tellen," zei hij. En zich tot de an
deren. wendende, ging hij voort: „Ge
moet weten dat ik, in die tussentijd
vernemende dat de politie hem op 't
spoor was, een bankje van twee hon
derd gulden, henevens een paar blan
co wissels en twee die ingevuld wa
ren, waarvan de een een nagemaakt
bandschrift was van de wissel die
men aan de «bank gepresenteerd had,
in een van Geeren's zakken had ge
stopt, want ik woonde in 't zelfde
huis met hem. ,En 'tgeluk wilde dal
ze hem juist snapten toen hij die
papieren vond, en natuurlijk was
zijn voorkomen alléén .voldoende om
zijn schuld te bevestigen. „Ha, ha"
en hij vulde zijn glas opnieulw
„dat was de slimste streek die jij
en ik ooit hebben uitgehaald, Dirk".
„.Drommels," zei James plotseling
opstaande, „dat prikkelt je pm ie
mand zo Le horen praten en ik denk
er juist aan dat ik die twee kerels,
hedennacht hier zou kunnen krijgen,
van wie ik jelui gesproken heb."
„Wanneer je ons een vette buit
brengt, geef ik het tractement van
een hele maand," zei Jakob opge
wekt; want hoog spel is in de laatste
tijd drommels zeldzaam geweest."
James zei: ik 'zal een goede buit
meebrengen, binnen twee uur ben
ik terug. En kort daarop trad de
man, die niemand 'anders was dan
een politiebeambte, liet politiebureau
binnen.
„Wiel, Maarssen, hoe gaat het?"
vroeg de commissaris.
„Ik heb hun vertrouwen weten
te winnen^ Een slechter soort van
schelmen heeft de maatschappij nooit
voortgebracht. De beide schurken
hebben onder invloed van drank hun
geheimen aan mij geopenbaard, en
kwam vast te staan, dat Eduard
Geerens het slachtoffer geworden
was.
Enige uren later zat de bende
in de gevangenis. De volgende dag
stond in de kranten een verslag der
zaak en gaven een uitvoerig relaas
van de bekentenissen ten opzichte
van de arme Eduard gedaan, en slo
ten met de volgende zinsnede: „Er
zal waarschijnlijk enige Tijd verlo
pen alvorens de heer Geerens de
gelukkige ontknoping vernemen zal,
wijl hij zich onder de passagiers van
een naar Indonesië vertrekkende
boot bevond.."
Toen het oog van mijnheer v. il.
Berg op dit artikel viel, klopte zijn
hart want hij had tot de strengste
behoord om Eduard le veroordelen.
En twee weken later, toen Geertrui's
ijlende koorts geweken was, was het
haar vaders stem, die in haar oor
de blijde tijding fluisterde welke die
schaduwen des doods vverdreef 'die
om 'hare sponde zweefden. Hij had
Eduard getelegrafeerd, wijl hij wist
dat het schip, na IJmuiden verlaten
te hebben, nog Engeland zou aan
doen, en Eduard werd dus elk'
ogenblik verwacht.
Maanden waren er verlopen en
een grote menigte had zich ter kerk
begeven om getuige te zijn, van Edu
ard en Geertrui's huwelijksplechtig
heid. Toen zij de trouwzaal verlie
ten, werden zij door de menigte
hartelijk begroet, want een ieder was
door hunne zware beproevingen ge
troffen geworden, en had zich in
hun huidig geluk verheugd.
Toen zij aan de deur van mijnheer
van den Berg's huis uitstapten, sdond
daar een vreemd persoon in 't hel
der zonlicht. Het was de oude Jaap,
die netjes in een zwart pak gestoken,
lien met een van vreugde schitterend
gelaat naderde.
„Ik hoorde eerst vandaag dat ge
teruggekomen waart", zei hij. Edu-
ard's uitgestoken hand grijpende, „en
ik heb vijf uur gewandeld om u te
zien. Gij ziet nu, dat ik gelijk hadj
hé! Ge zijt van uwe ongelukken
bevrijd, en 'tis nu schoner dan
ooit. En ik heb gedaan wat ik u be
loofde. Ik heb een baantje te Zeist
gekregen, waar ik meer verdien dan
ik nodig heb.
EIND E.
behorende bij het
6000 EIEREN IN EEN UUR.
Op de agrarische jaarbeurs te Frankfort a. d. Main (Duitsland) was deze eier-sorteermachine
te zien. Zij controleert, weegt, stempelt en telt 6000 eieren per uur. Deze machine wordt in
den handel gebracht door een Düsseldorfse firma en kost maar 1250 dollars, dat is bijna f4000.—
¥do<w**r zeg Ui v YO&,
-4r m
•én v»n ótze nyjnè miiïjté htotóénn
gmkan 20 htbl gif ffSj gEÖiö»