staolmnut
Plan betreffende riolering en niet-demping
van de Demer te Heusden.
73loecktfunoede?
wijst op het streven dezer vereni
ging, die evenals K|. en V., tracht
iets goeds te brengen en op die suc
cessen die O. en O. met haar ijverige
directeur op concoursen wist te be
halen. Hiij hoopt dat de vriendschap
tussen beide verenigingen altijd be
stendigd zal blijven.
Ook de aanwezigheid van het be
stuur der Oranjevereniging stemt tot
vreugde en geeft blijik) van de goede
verstandhouding, die ook met" deze
vereniging bestaat. De medewerking
die K. en V. bij: de feesten Ber
Oranjevereniging verleende, had altijd
een prettig verloop.
Hierna brengt spr. dank aan de
heer Jac. Vos voor het gebruik Zijner
maalderij, zondier deze hulp zouden
de repietities geen aanvang hebben
(gevonden. Dank ook aan de heer C.
van Gammeren, die, toen de maal
derij door uitbreiding van het be
drijf niet meer was ,te gebruiken,
zijin garage voor dit doel afstond.
Spr. hoopt dat de .vereniging deze
niet lang meer tot .last zial zijn, de
genoten gastvrijheid zal evenwel nooit
worden vergeten.
Hoewel het 50-jariig bestaan slechts
in besloten kring wordt gevierd en
hiervoor gieen bevriende verenigin
gen zijn uitgenodigd, meende mien
toch een uitzondering te moeten ma
ken voor de voorzitter van Oefe
nting en Uitspanning' 'te .Wijk, die
Kunst en Vriendschap verschillende
serenades heeft gebracht, als men ze
gevierend van een concours - terug
keerde
'Mocht spr. tenslotte iemand heb
ben vergoten, dan geschiedde zulks
zonder bedoeling en hij wil allen, die
op enigerlei wijze tot de bloei van
K. en V. hebben bijgedragen, hier
voor alsnoig' dank brengen, met het
uitspreken van de wens, dat zij nolg
lanjg getuige zullen mogen zijn van
de groei en bloei van K. en Vi.
Van 'de gelegenheid tot feliciteren
werd 'het eerst glébiiui'k gemaakt door
•wethouder G. v. d: Beek, die sprak
namens 'de gemeente Eiethein, aange
zien 'Burgemeester v. ld. Schans als
beschermheer de avond zou sluiten.
Spr. 'heeft het getroffen dat de 77-
jarige 'veteraan Mi- Burghout *nog voor
ide lessenaar heeft (gestaan. Als hij
het programma" bekijkt 'dan 'ziet hij
daar op staan 'Oefening Kunst
Vriendschap. Oefening, is nodig om
zich in de kunst te bekwamen en
(góede oefening is alleen 'te bereiJkieln
in onderlinge vriendschap. Muziek
wordt gehoord bij feestvreugde 'Zo
wel als bij 'droef gebeuren, zelfs als
men ten strijde trekt. Hit wil naméns
het gemeentebestuur „Kunst en
Vriendschap" 'gelukwensen met haar
50-jarig bestaan. Hij hoopt 'dat de
vereniging steeds hoger zal 'klimmen,
onder de bekwame en 'kalme leiding
van haar directeur.
Mevr. Scherff-v. d. Hoven sprak
namens het dameskoor en 'bood een
envelop mét inhoud aan.
De heer A. L. 'de Graaff sprqik
namens de ingezetenen en 'wees op
de „grote moeilijkheden ofti een mu
ziekvereniging in stand 'te höüden.
De heer J. Korevaar sprak namens
de Oranjevereniging en de biljartver
eniging „Het Kasteel van Meeuwen"
en bood eveneens namens iedere ver
eniging een envelop met inhoud aan.
Voorzitter Vos bracht dank aan de
diverse sprekers en de aangeboden
giften en deelde mede, dat van het
oud-lid J. Vos, thans te Utrecht,
noig een kistje sigaren was ontvan
gen.
Hierna werden de aanwezigen ont
haald op koffie en gebak-
De heer D. v. Buuren sprak nog
als oud-lid, haalde, oude herinne-
rintgen op en zou gaarne zien, dat
het publiek van Meeuwen nog iets
imeer belgreep, van wat er op het
gebied van een muziek- en zang
vereniging nodig is, om deze in stand
te houden. Niet alleen B. (en W,
en de raad, doch in de eerste plaats
moeten de ingezetenen zelf de han
den uit de mouwen steken. De naam
Meeuwen heeft in de vreemde vaak
een vreemde 'klank. Muziek en zang
bezorgen haar echter een goede
klank. Hij koestert ten opzichte van
de fanfare goede verwachtingen en
wenst haar geluk met haar 50-jarig
bestaan.
Thans werd de ere wijn rondge
diend met versnaperingen, sigaren, en
s liga ret ten. Er werden enige aardige
liedjes gezongen, waarna de beurt
kwam aan het dameskoor „Oefening
en Ontspanning", dat onJder leiding
van hiaar directeur, die heer v. Rijs
wijk uit Sleeuwijk, een drietal num
mers uitvoerde, die met alle aan
dacht werden aangehoord en werden
beloond met een hartelijk applaus.
Tot slot volgde een overvloedige kof
fietafel, die die caféhouder alle eer
aandeed, waarna de avond werd ge
sloten met een toespraak van de be
schermheer, de Edelachtb. Heer D.
A. v. d. Schans. Deze sprak zijn
vreugde uit over het prettige ver
loop van deze avond, die zo gteheel
in de lijn van Kunst en Vriendschap
lag, die gedurende haar 50-jarig
bestaan een voorbeeld had gegeven
voor het uiting., geveh aan gepaste
vreugde. Hij; dankt ook namens zijn
echtgenote voor 'de uitnodiging. Van
„Kunst en Vriendschap" is in al
die jaren een invloed ten goede uit
gegaan en ze heeft aan de dorpelin
gen feestvreugde geschonken bij alle
soorten feestelijkheden. Het is1 daar
om alleszins de moeite geweest, de
ze avond te mogen vieren. Hij wïj'st
op de goede verstandhouding dfie tus
sen vereniging en „Assem" steeds;
beeft bestaan. Een van spir's piretti g.:
ste herinneringen is. de serenade van
K. en Vir. direct na zijln benoeming
Hij noemde het een gelukkig feit,
dat de heer Roza weer het directeur
schap op zich hééft willen (nemén
en brengt hulde aan het oud-lid M.
Burghout, die -nog steeds blijk geeft
met de vereniging mee" te leven. Hij
brengt dank aar! het dameskoor en
haar directeur, de heer v. Rijswijk, I
voor de verleende medewerking1, hij
dankt de jongste dochter van Be
voorzitter en haar neef uit „Nieuwe n-
dijk voor de gezongen liedjes. Spr.
besloot met het uitspreken van ,de
wens, dat Kunst en Vriendschap mo-
gie" groeien en bloeien, mede tot lof
van Hem, die de vereniging daartoe
de gelegenheid gaf.
Het geheel was een uitstekend ge
slaagde avond, waarin klunst, bo
venal vriendschap en hartelijkheid
hoogtij vierden en waarop de ver
eniging nog lang mét genoegen kan
terugzien.
(Zie raads ver slag elders in dit blad)
B. en W. hebben een schrijven
van het architectenbureau Hooykaas
c.s. te Rotterdam ontvangen betref
fende riolering en Demer.
Dit schrijven luidt:
In 1947 is naar aanleiding" vaneen
verzoek Uwerzijds door ons Bureau
onderzocht of het mogelijk zou zijn
de toestand van de Demer als open
riool, met alle daaraan verbonden
kwalijk riekende nadelen, te verbe
teren. Zoals gebruikelijk hebben wij
in deze overleg gepleegd met het
Rijksinstituut tot Zuivering van Af
valwater, waarbij eenstemmig tot de
conclusie werd gekomen, dat slechts
©en oplossing afdoende zou zijn, n.l.
alle in de Demer uitmondende rio
leringsbuizen aan te sluiten op een
gesloten riool en het aldus opgevan
gen rioolwater te voeren naar de
Bergsche Maas.
De stroomrichting naar de Berg-
'sche Maas werd als het meest ge
schikt geoordeeld, omdat in dit ge
val met een z.g. „Voorreinigingsin-
stallatie" kon worden volstaan.
In dit geval moet toch worden op
merkt, dat er al sinds geruimen tijd
een streven bestaat openbaar water
niet te doen verontreinigen door ri
oolwater. Dnierse waterschappen en
polders schrijven thans voor, dat ri
oolwater slechts volledig gezuiverd
mag worden geloosd, hetgeen tot de
bouw van zeer kostbare reinigingsin-
stallaties aanleiding geeft.
De Rijkswaterstaat schrijft voor,
dat voor lozing op de grote rivie
ren met een voorreinigingsinstallatie
kan worden volstaan, bestaande uit
een z.g. „Emscherput". Het riool
water wordt hierin slechts voorge-
reinigd, zijnde de meest eenvoudige
vorm van re'iniging.
Ter uwer oriëntatie voegen wiij(
u hierbij een tekening van een der
gelijke installatie, werk CL04, wel
ke onder onze Directie is gebouwd
te Och ten in de Betuwe.
Ter toelichting vermelden wij, dat
het rioolwater uit de gotenkelder van
het rioolgemaal in de Emscherput
wordt gepompt. Het rioolwater door
loopt deze put met geringe snelheid,
waarbij de vaste stoffen door de
spleten tussen de schuine schotten
op de bodem vallen.
Op bepaalde tijden wordt de slib-
laag, welke zich op de bodem be
vindt door overdruk geperst op de
z.g. „slijkdroogvelden". Na voldoen
de droging is dit slib uitstekend ge
schikt voor tuinbouwbemesting.
Nadat de stroomrichting van het
rioolwater was gekozen, werden de
hoogteliggingen en grootten van de
uitmondingen van de aanwezige ri
oolbuizen in de taluds van de Demer
opgenomen, alsmede de ligging van
het bestaande rioolnet in de stad zo
goed mogelijk vastgesteld.
Hiet is ons daarbij gebleken:
a. het aanwezige rioolstelsel, hoe
wel verre van ideaal, vrijwel geheel
intact kan blijven.
b. de uitmondingen in de Demer
niet tot een niet te aanvaarden diep
teligging van de aan te brengen ri
oolstangen aanleiding geven.
Op grond van deze gegevens is
toen een voorlopig plan opgemaakt
volgens" de hierbij gevoegde teke
ning werk CA 4,.
Ten opzichte van dit plan moet
worden opgemerkt:
a. de indeling van het z.g. Burcht
plein is volgens de oorspronkelijke
gegevens, ons door Ir. v. d. Laan
verstrekt.
b. de Demer is als water gehand
haafd, waarin de nooduitlaten van
de riolering uitmonden, welke nood
uitlaten gaan werken bij zeer hevige
stortregens.
c. 't rioolgemaal en de Emscher
put met slijkdroogvelden zijn ge
scheiden ontworpen.
Zoals uw College bekend is, is
de indeling van het Burchtplein zelfs
thans nog niet vastgesteld, terwijl
nadien de eventuele demping van de
Demer ter sprake is gebracht, ten
opzichte waarvan nog geen beslis
sing is gevallen.
Een definitief plan kunnen wij dus
uw College uit deze hoofde nog niet
voorleggen.
Slechts een onderdeel van het plan
n.l. de scheiding van rioolgemaal en
Emscherput c.a., zal volgens onze
mening niet kunnen worden veran
derd, Zoals op tekening 2, werk
CA 4 is aangegeven, is het rioolge
maal geprojecteerd nabij de inlaat
sluis van de Demer en de Emscher
put met slijkdroogvelden op het z.g.
Oranjebastion. Deze oplossing ach
ten wij met het oog op de kosten
voor de aanleg het meest wenselijk.
Het hoofdriool, waarvan de bodem
ter plaatse 'van de Herptsestraat een
diepteligging zal vverkrijgen van ten
minste '6 cm N.A.P., door de
Herptsestraat te voeren naar de
Herptsestraat en vandaar naar de
voet van het Oranjebastion, zal een
zeer kostbaar grondverzet veroorza
ken, terwijl voorts de ruimte langs
de wal onvoldoende is om dit uit fee
voeren. Hoewel de scheiding aanlei
ding geeft tot langere persleidingen
van het rioolgemaal naar de Em
scherput, zijn deze kosten toch be
langrijk jninder dan wanneer het
hoofdriool naar de Herptsestraat zal
worden gevoerd. Ten opzichte van
onderhoud en behandeling van de
installatie geeft de scheiding geen
enkel bezwaar.
Het Oranjebastion is als plaa|ts
voor de Emscherput gekozen, omdat
het wenselijk is, dat deze put zich
op c.a. 100 M. van 'de bebouwing
bevindt, terwijl voorts dan een vrije
afloop naar de Bergse Maas kan
plaats vinden.
De persleidingen van liet rioolge
maal naar het Oranjebastion zijn
langs de teen van de dijk geprojec
teerd, teneinde de bestaande boom
gaard te sparen. Een korte afstand,
gepaard gaande met minder kosten,
zou kunnen worden verkregen, indien
deze leidingen in een rechte lijn naar
het bastion zouden kunnen worden
gevoerd.
Teneinde misverstand te voorko
men vermelden wij nog, dat het de
bedoeling is, dat de Emscherput
voor het grootste gedeelte in het
Bastion wordt ingelaten, zodat, me
de door een aan te brengen beplan
ting, van deze installatie weinig te
zien is.
Wat de indeling van het Burcht-
plein betreft, oefent deze practisch
geen invloed op de aan te brengen
riolering ter vervanging van de De
mer. Deze factor kan dus buiten be
schouwing blijven.
Zoals hierover reeds is vermeld,
moet de aan te brengen riolering
van nooduitlaten worden voorzien,
ten einde geen absurd grote rioolpro
fielen te verkrijgen.
Rioleringen worden toch zodanig
berekend, dat normale regenbuien
kunnen worden geborgen, echter geen
extra zware stortbuien. Er moet dus
een reservoir blijven bestaan,waar
in dit overtollige water tijdelijk kan
worden geborgen en zo nodig afge
voerd.
De demping tot volle hoogte is
dus in dit opzicht ongewenst, ter
wijl voorts met volledige demping
toch niet kan worden bereikt, dat
slechts een rioolstang in de Demer
wordt gelegd.
De riolering moet zodanig worden
aangebracht, dat de 'Demer tijdens
de uitvoering van het werk als open
riool blijft functioneren. Waar de
aan te brengen riolering de bestaan
de rioolstangen kruist, .zullen zelfs
tijdelijke voorzieningen moeten wor
den aangebracht om het rioolwater
uit de bestaande stangen in de De
mer te kunnen lozen, opdat de rio
leringssleuf niet wordt bevuild.
In verband hiermede wordt door
ons momenteel nog overwogen, in
dien tot demping wordt besloten,
de hoofdrioolstang aan de Oost- en
Zuidzijde van de Demer aan te bren
gen, zulks in afwijking als op teke
ning CA 4, blad 1 is aangegeven, en
de aansluiting van de rioolstangen
in de Schramstraat, Lombardstraat,
enz. geleidelijk tijidiehs de demping uit
te voeren.
Wat de demping van de Demer
voorts betreft, vermelden wij nog
het volgende: Het is door peilingen
gebleken, dat de vaste bodem zich
bevindt op ca. 140 cm NAP. Dit
wil dus zeggen, dat waar de Zuider
singel enz. op c.a. 270 cm plus NAP
zijn gelegen, er tussen straat en peil
en bodem van de Demer een hoogte
verschil van ca. 4 M. bestaat.
De bodem van de inlaatsluis aan
het Wiel en de Bromsluis liggen 'op
ca. 77 cm plus NAP.
Gemiddelde modderlaag van ca.
1,75 tot 2 m in de Demer aanwezig
of wel 8 M3 per -ml.
De beschoeiingen bevinden zich
grotendeels in zeer slechte staat, zo
dat zij binnen afzienbare tijd ver
nieuwd moeten worden.
De hoogteligging van de bodem
van de inlaatsluis aan het Wiel ver
oorzaakt, dat gedurende de tijd van
het jaar,, waarin verversing' het no-
digst is, dit niet kan geschieden.,
Indien de Demer als water ge
handhaafd zou blijven' is er geen
enkele reden de bodem op een diep
te van 140 cm NAP te houden.
Deze zou gevoegelijk op 25 cm
NAP. kunnen worden gebracht, ter
wijl een waterstand van 1,25 m. dus
op NAP. voldoende is. Het is nood
zakelijk dat het water in de aldus
verbeterde Demer regelmatig wordt
ververst.
Benodigd voor het handhaven van
de Demer is dus:
a. verwijderen van de modder.
b. verhoging van de bodem tot
25 cm NAP.
c. het aanbrengen van nieuwe be
schoeiingen.
d. verhoging van de drempel in
de Bromsluis.
e. mechanische verversing van het
water.
De kosten van de punten a t.m. d
hebben wij begroot op plus minus
f 140,—- per ml Demer, waarbij is
rekening gehouden dat de nieuwe
houten beschoeiing onder water zal
blijven, zodat hiervoor geen onder
houd meer vereist is, met daarboven
50' cm. steenbezetting om uitspoeling
te voorkomen.
De totale lengte van de Demer be
draagt ca. 900 Meter, zodat dus de
totale kosten ca. f126,000 zullen be
dragen. Voor watervervexsing zou
©en pomp met capaciteit van 1000
m3 kunnen worden aangebracht aan
de walmuur nabij de buitensluis van
het Wiel, -friet een leiding binnen
dijks naar de Demer. De aanlegkos-
ten hiervan hebben wij begroot op
ca. f 8000,
De totaalkosten voor handhaving
van de Demer als water op goede
wijze uitgevoerd zullen dus f 134,00a
belopen.
Een 100 m3,pomp vereist 5 KWU,
Wordt aangenomen dat de pomp per
jaar ca. 4000 urien in werking is
en de KWU prijs 7 cent bedraagt,
dan zijn voor stroomkosten jaarlijks
f 1400,vereist.
Indien de Demer gedempt wordt
tot ca. 150 cm plus NAP. worden
de totaalkosten met beplantingen ca,
f 100000,
Het verschil uit deze hoofde be
draagt dus reeds f34,000,;waar
bij komt dat de in het wederopbouw-
plan geprojecteerde brug aan het
Oudheusdens Eind niet behoeft te
worden gebouwd, welke brug op
f 12000,is begroot; voorts zullen
de kosten aan riolering ca. f 3000,
minder bedragen. Het voordelig ver
schil tussen demping van de Demer
tot 150 cm plus NAP. en het hand
haven van de Demer als water be
draagt dus f 50,000 ongeveer.
Wat de kosten voor de riolering
betreft, zal het uw College duidelijk
zijn dat het ons op dit moment niet
mogelijk is een juiste raming te ma
ken. Wij hebben indertijd een be
groting gemaakt welke met het De
partement van Wederopbouw en
Volkshuisvesting is behandeld en door
dit Departement is goedgekeurd. Uit
de toelichting van het Wederop-
bouwplan blijkt, dat de kosten om
de Demer de functie van riool tie
ontnemen f 196000,— zullen bedra
gen, waarin door de wederopbouw
18 pCt. of wel f 35,000,zal wor
den bijgedragen. Wij zijn van oor
deel dat inderdaad ook thans met
dit bedrag kan worden volstaan, daar
bij in aanmerking nemend dat de
ingenieurskosten ca. f 20,000,zul
len bedragen.
Daar voor de uitwerking van het
plan omtrent een en ander nog over
leg moet worden gepleegd met het
R.I.Z.A. en de Rijkswaterstaat, zou
den wij gaarne spoedig willen ver
nemen of uw College zich in prin
cipe met het voorlopige plan kan
verenigen, alsmede of al of niet tot
demping van de Demer wordt be
sloten.
B. en W. merken naar aanleiding
van dit schrijven op, dat het de
raad bekend is, dat de toestand van
de Demer in de tegenwoordige staat
niet kan worden bestendigd. Hoewel
aanvaarding- van het plan grote fi-
nantiële offers vergt, kunnen zijniet
anders voorstellen dan te besluiten
in principe met het plan van het
architectenbureau Hooykaas c.s. ac-
coord te gaan.
Aanvaarding van het plan brengt
naar hunne mening met zich mede
een noodzakelijke wijziging in de
heffing van de rioolbelasting. Zij
zouden de heffing willen handhaven
zoals nu vólgens de kadastrale
huurwaarde, maar dan een verme-
nigingsvuldigingscijfer bepalen, bij
voorbeeld 5 en onder beding, dat
de belasting per pand niet hoger
zal zijn dan f 20,Volgens voor
lopige gemaakte berekeningen zal dan
de belasting ongeveer f 2000,meer
kunnen opbrengen.
Als rekening wordt gehouden, dat
de kosten van het rioleringsplan
bedragende na aftrek van het Rijks
subsidie f 181,000,kunnen wor
den afgeschreven in '75 jaar en dat
een lening zal kunnen worden geslo
ten tegen 3V2 pGt., dan is per jaar
aan rente en aflossing verschuldigd
f 8743,Na aftrek van de meerdere
opbrengst aan rioolbelas ting ad f 2000
blijft dus als ongedekt f 6743,
In de onderstelling dat de begro
ting voor het komende jaar een on
geveer gelijke reserve aangeeft, al.
f 8400,is de alzo ongedekte uit
gaaf wel op te vangen..
Wat de kwestie van de Demer be
treft het volgende
Het verwijderen van de modder
en de verhoging van de bodem tot
25 cm NAP. zou naar de mening
van B. en W. vermoedelijk kunnen
worden uitgevoerd middels werk
verschaffing, wat met zich mede
brengt dat slechts een gering per
centage ten laste der gemeente zal
blijven. Vorenstaande werken moeten
worden uitgevoerd zowel bij dem
ping als bij niet-demping. Bij niet-
demping zal de gemeente dus moe
ten betalen het ten laste der gemeen
te blijvende percentage 'in de kosten
der werkverschaffing plus de kosten
nieuwe beschoeiing, verhoging drem
pel Bromsluis en de mechanische
verversing van water.
Als we rekening houden met het
door uw College laatstelijk geuite
verlangen om de Demer te behou
den, durven wij ondanks het finan-
tiële nadeel toch voor te stellen niet
tot demping over te gaan. We zou
den het nadelig verschil, door ons
begroot op f 60,000 (nl. f 50,000,1
plus 10 pCt. van f 100,000,,—) af
willen lossen in 75 jaar. Aannemende
dat het benodigde bedrag kan wor
den geleend tegen 3V2 pGt. dan is
per jaar nodig f2900,Het be
drag ad f1400,— (kosten stroom-
Tendo's
vernieuwt en verbetert uw bloed
N.V. A. J. TEN DOESSCHATE - ZWOLLE
